ސެކަންޑްރީ ކްލާސްތަކުގެ ދަރިވަރުންގެ ދިވެހި ބަހުގެ ފެންވަރު މަތިކުރުމަށް އަޑުއެހުމުގެ ހުނަރުގެ މުހިންމުކަން

ސެކަންޑްރީ ކްލާސްތަކުގެ ދަރިވަރުންގެ ދިވެހި ބަހުގެ ފެންވަރު މަތިކުރުމަށް އަޑުއެހުމުގެ ހުނަރުގެ މުހިންމުކަން

އަޑުއެހުމަކީ ކުއްޖާ ބަސް ދަސްކުރުމުގެ ގޮތުން އެންމެ ފުރަތަމަ ކުރާކަންތަކެވެ. ލިޔެފައި ހުންނަ އެއްޗިހި ކިޔަން ފެށުމުގެ ކުރީގައި ކުއްޖާއަށް ބަސް ދަސްވުމުގެ ހުރިހާވެސް ވަޞީލަތަކީ އަޑުއެހުމެވެ. އަޑުއެހުމުގެ ހުނަރަކީ ބޭނުންތެރި ހުނަރެކެވެ. މިހުނަރު ކުދިންގެ ކިބައިގައި ހަރުލެއްވުމަށް ޚާއްޞަ މަސައްކަތްތަކެއް ކުރަން ޖެހެއެވެ. މިހުނަރަކީވެސް އެހެން ހުނަރުތަކެކޭ އެއްފަދައިން ކުދިންގެ ކިބައިގައި އަށަގަންނުވަން ޖެހޭނެ ހުނަރެކެވެ. އެއީ މިހުނަރާ ނުލައި ކުދިންގެ ކިޔެވުން ކުރިއަށް ނުގެންދެވޭނޭތީއެވެ.

އިހުންސުރެ އަޅުގަނޑުމެންގެ ކާބަފައިން ގަބުލުކުރަމުން އައީ އަޑުއެހުމަކީ ވާހަކަދެއްކުމަށް މަގުފަހި ކުރުމައްޓަކައި ކުރަންޖެހޭ ކަމެއް ކަމުގައެވެ. އެހެންނަމަވެސް ބަހުގެ ގިނަ އިލްމުވެރިން، މިހުނަރު ކުރިއަރުވައި ތަރައްގީކުރުމުގެ މުހިންމުކަމާއިމެދު ފަހަކަށް އައިސް ފުޅާދާއިރާއެއްގައި ވާހަކަދައްކާފައިވެއެވެ. އަދި މިހުނަރަކީ ކިޔަވާކުދިންގެ ކިބައިގައި ކޮންމެހެން ހަރުލައްވަންޖެހޭ ހުނަރެއްކަމައްވެސް މިދެންނެވި އިލްމުވެރިން ފާހަގަކުރައްވައެވެ.

އަޑުއެހުމުގެ ތަފާތު ގޮތްތަކެއް ހުރެއެވެ. ނަމަވެސް މިތަނުގައި އަޅުގަނޑުބަލައިލާނީ ސެކަންޑްރީ ކްލާސްތަކުގެ ދަރިވަރުންގެ ދިވެހި ބަހުގެ ފެންވަރު މަތިކުރުމަށް އަޑުއެހުމުގެ ހުނަރުގެ މުހިންމުކަމަށެވެ. މިގޮތުންބަލާއިރު އަޑުއެހުމަކީ ހަމައެކަނި ބަސްތަކެއް އަޑުއިވުމަށްވުރެއް ފުޅާދާއިރާއެއްގެ ތެރޭގައިވާކަމެކެވެ. އެހެންގޮތަކަށް ދަންނަވަނީނަމަ އަޑުއެހުމަކީ އަޑުތަކެއްގެ ގޮތުގައި އަންނަ މެސެޖުތަކަށް ސަމާލުވެ އެމެސެޖުތައް ހަރަކާތްތެރިކަމާއެކު ބަލައިގަނެ އިވޭ އަޑުތައް މާނަހުރި އެއްޗަކަށް ބަދަލުކޮށް، ދެކެވޭ ވާހަކައަށް ޖަވާބުދިނުމަށް ސިކުނޑިގައި ކުރެވޭ މަސައްކަތަކަށް ކިޔޭނަމެކެވެ. އެހެން ކަމަށްވީއިރު އެއްޗެއް އަޑުއަހާނަމަ އެއިން މާނައެއް ދޭހަކުރުމައްޓަކައި އިވޭ އެއްޗަކަށް ސަމާލުކަންދިނުމަކީ ވަރަށް މުހިންމު އަދި ކޮންމެހެން ކުރަންޖެހޭ ކަމެކެވެ.

ދަރިވަރުންގެ ދިވެހި ބަހުގެ ފެންވަރު މަތިކުރުމަަށް އަޑުއެހުމުގެ ހުނަރުގެ މުހިންމު ކަމަކީ އަޅުގަނޑުމެންނަށް އޮޅިފައި އޮންނާނެ ކަމެއް ނޫނެވެ. ދިރާސާކުރައްވާ އެކިއެކި ބޭފުޅުން ދެކެވަޑައިގަންނަވާ ގޮތުގައި ބަހެއް ދަސްވުން ބިނާވެފައި އޮންނަނީ އެބަހެއް އަޑުއެހުމުގެ މިންވަރުގެ މައްޗަށެވެ. އެއީ ދުނިޔޭގެ އެކިއެކި ކަންތައްތަކާއި އިންސާނީ ގުޅުންތަކާއި އެމީހުންގެ ޚިޔާލާއި އެމީހުން ދެކޭގޮތާއި ބަލައިގަންނަ ކަންތައްތަކުގެ މައުލޫމާތު ހޯދާ ވަސީލަތެވެ. އަޑުއެހުމަކީ ބަހެއް އުގެނުމަށް ބޭނުންވާ މައިގަނޑު ބައިތައް ލިބިދޭ އަދި ބަސްދަސްކުރާ ފަރާތަށް އެބަހަކުން ވާހަކަ ދެއްކުމަށް މަގު ފަހިކޮށްދޭ މައިގަނޑު ހުނަރެވެ. ޖީން.ޕިއާޖޭ ހާމަކުރައްވާ ގޮތުގައި ކުއްޖާ އެންމެ ތުއްތުއިރު އެކުއްޖާގެ މައިންބަފައިން ދައްކާ ވާހަކަ އަޑުއަހައެވެ. އަދި އެވާހަކަތައް ކޮޕީކޮށް އެގޮތަށް ވަހަކަދައްކަން މަސައްކަތް ކުރެއެވެ. އެހެންކަމުން އަޑުއެހުމާއި ވާކަދެއްކުމާއި ގުޅުމެއް ހުންނަކަން އެނގެއެވެ.

އާންމުގޮތެއްގައި އަޑުއެހުމުގެ ހުނަރު ތަރައްގީވެފައިވާ ކުދިންގެ ކިޔުމުގެ ހުނަރާއި ވާހަކަދެއްކުމުގެ ހުނަރު ތަރައްގީވެފައިވާކަން ފާހަގަކުރެވެއެވެ. ކަންމިހެން އޮތްއިރު ސްކޫލު މާހައުލުންސުރެ ފެށިގެން ކުއްޖާގެ ކިބައިގައި އަޑުއެހުމުގެ ހުނަރު އަށަގަނުއްވައި އެކަން ތަރައްގީކުރުމަކީ ވަރަށް މުހިންމުކަމެކެވެ. ކްލާހުގައި މުދައްރިސް ފިލާވަލު ނަގާދެއްވަމުން ގެންދާއިރު ފިލާވަޅާގުޅޭ ގޮތުން ދައްކާ ވާހަކަ ހަނދާނަށް ގެނައުމަށް ނުވަތަ މާނަދޭހަކުރުމަށް ކުއްޖާގެ ކިބައިގައި އަޑުއެހުމުގެ ހުނަރު ތަރައްގީވެފައި ހުރުން ވަރަށް މުހިންމެވެ. ކުލާހުގައި ގެންދެވޭ އަޑުއެހުމުގެ ތަފާތު މަސައްކަތްތަކުގައި ބައިވެރިވާ ކުދިންގެ ވިސްނުމާއި އެކުދިންގެ އެހެނިހެން ހުނަރުތަކާ، އެފަދަ ހަރަކާތްތަކުގައި ބައިވެރިނުވާ ކުދިންނާ ވަރަށް ތަފާތުކަން ފާހަގަ ކުރެވެއެވެ. ކުރިންވެސް ފާހަގަކުރި ފަދައިން އަޑުއެހުމުގެ ހުނަރު ތަރައްގިވެފައިވާ ކުދިންގެ އެހެނިހެން ހުނަރުތައް ތަރައްގީވެ ކުރިއަރާފައިވާ މިންވަރު އެހެން ކުދިންނާ އަޅާބަލާއިރު މާރަނަގަޅުވެފައި އިތުރެވެ. ވީއިރު އަޑުއެހުމުގެ ހުނަރަކީ ކުއްޖާގެ ކިބައިގައި އަށަގަންނުވަންޖެހޭ ހުނަރެކެވެ. ސްކޫލުމަދަރުސާގައިވެސް ވަކީން ޚާއްޞަކޮށް ދިވެހި މިމާއްދާގެ ފެންވަރު މަތިކުރުމަށް އަޑުއެހުމުގެ ހުނަރަކީ މުހިންމު ހުނަރެކެވެ.

ނަމޫނާ ބައޮގްރަފީއެއް

ޑެނިއަލް ސްޓީލްގެ ބައޮގްރަފީ

މަޝްހޫރު ވާހަކަ ލިޔުންތެރިޔާ ޑެނިއެލް ފެރެނޭނޑް ޑޮމިނިކް މުރިއެލް އެމިލީ ޝުލެއިން ސްޓީލް ނުވަތަ މަޝްހޫރުނަމުންނަމަ ޑެނިއެލް ސްޓީލްއަކީ ޖާމަންއަށް ބައްޕައަކާ ޕޯޗުގަލްއަށް މަންމައަކަށް ލިބުނު ދަރިއެކެވެ. އޭނާ ދުނިޔޭގެ އަލިކަން ދެކެވަޑައިގަތީ 1947ވަނަ އަހަރުގެ އޮގަސްޓްމަހުގެ ސާދަވަނަދުވަހު އެމެރިކާގެ ނިއުޔޯކް ސިޓީއަށެވެ. ބައްޕަގެ ނަމަކީ ޖޯން ޝުލެއިން ސްޓީލް، އަދި މަންމަގެ ނަމަކީ ނޯރމަން ޑަ ކަމަރާ ސްޓޯން ރެއިސް އެވެ. ބައްޕަގެ އާއިލާއަކީ ގަދަރުވެރި އާއިލާއެއްކަމުން ސްޓީލްއަށްވަނީ ހަޔާތުގެ އެންމެ ޅަދުވަހުންފެށިގެން ޝާހީ ދިރިއުޅުމެއް ފެނިފައެވެ. ސްޓީލްގެ އުމުރުން ހަތް އަހަރުގައި އާއިލާރޫޅުމުގެ ސަބަބުން ސްޓީލް އޭނާގެ ދުވަސްތައް ހޭދަކުރެއްވީ ބައްޕައާއިއެކު އެމެރިކާގެ ނިއުޔޯކް ސިޓީގައެވެ. ތައުލީމް ހާސިލްކުރެއްވީ ލިޓްރޭޗަރ ޑިޒައިން އަދި ފެޝަން ޑިޒައިންގެ ދާއިރާއިންނެވެ. އެމެރިކާގެ އެކި ޔުނިވަރސިޓީތަކުން ތައުލީމް ހާސިލްކުރުމަށްފަހު ސްޓީލް އޭނާގެ ދިރިއުޅުން ފްރާންސްއަށް ބަދަލުކުރެއްވިއެވެ.

ޑެނިއަލް ސްޓީލްއަކީ އެންމެ ކުޑަދުވަހުންފެށިގެން ލިޔުންތެރިކަމަށް ލޯބިކުރެއްވި ބޭފުޅެކެވެ. ސްކޫލުގައި އުޅުއްވިއިރުވެސް އެކި މަޖައްލާތަކަށް ލިޔުއްވާ އުޅުއްވިބޭފުޅެކެވެ. ވަކީން ޚާއްޞަކޮށް ސްޓީލްއަކީ ވަރަށް ކުޑައިރުންސުރެ ވާހަކަ ލިޔުމަށް ޝައުގުވެރިކަން ހުންނަ ބޭފުޅެކެވެ. އެގޮތުން އުމުރުން އެންމެ 14 އަހަރުގައި ވާހަކަ ލިޔަން ފެއްޓެވިއެވެ. އެހެން ނަމަވެސް އޭރު ލިޔެއުޅުއްވީ ފޫހިފިލުވާލުމަށް ކުރައްވާ ކަމެއްގެ ގޮތުގައެވެ. ސްޓީލްގެ ފުރަތަމަ ކައިވެނި 1965ގައި ކުރެވުނުއިރު އުމުރުފުޅަކީ އެންމެ 18އެވެ. އޭރު ސްޓީލް މަސައްކަތް ކުރަމުންއައީ ސެންފްރެސްސިސްކޯގެ އެޑްވަޓައިސިން އޭޖެންސީއެއްގައެވެ. ސްޓީލްގެ ލިޔުންތެރިކަމުގެ ފެށުމަކީ އެއީކަމުގައިވެސް ދެންނެވިދާނެއެވެ. އުމުރުން އެންމެ 19 އަހަރުގައި ސްޓީލްވަނީ އޭނާގެ އެންމެ ފުރަތަމަ ވާހަކަފޮތް “ގޮއިން ހޯމް” އާންމުކޮށްފައެވެ. ލިޔުންތެރިކަމުގެ ކުރިމަގަށް ވަރަށް ބޮޑަށް ވިސްނައިގެން ލިޔެފައިވާ މިވާހަކައަކީ އޭނާގެ ހަޔާތުގައި ދިމާވެފައިވާ ކަންތައްތަކުގެ މައްޗަށް ބަލައި ލިޔެފައިވާ ފޮތެކެވެ. މިފޮތަށް ލިބުނު ކާމިޔާބިއާއެކު ސްޓީލްވަނީ ގާތްގާތުން އެތައް ވާހަކަފޮތެއް އާންމުންނާހަމަޔަށް ނެރެދީފައެވެ. އެގޮތުން 1980ވަނަ އަހަރު ނެރުނު “ދަ ރިންގް” ވެގެން ދިޔައީ އާންމުންގެ ތެރޭގައި ވަރަށް މަޝްހުރު ފޮތަކަށެވެ. އަދި ހަމަ އެއަހަރު ނުކުތް “ސީޒަން އޮން ޕެޝަން” ވެސް ވެގެން ދިޔައީ އާންމުންގެ ތަރުހީބު ވަރަށް ބޮޑަށް ލިބިގެންދިޔަ ވާހަކައަކަށެވެ. އާންމުގޮތެއްގައި ސްޓީލް ލިޔެއުޅެނީ ލޯބީގެ އަސަރުގަދަ ވާހަކައެވެ. އެހެން ނަމަވެސް ސްޓީލްވަނީ އިޖްތިމާއީ މައްސަލަތަކަށާއި ކިޔަވާކުދިންނަސް ދިމާވާ ދަތިތަކާއި އަދި މީގެ އިތުރުން ކައިވެންޏާ ގުޅުންހުރި ތަފާތު ފޮތްތައް ލިޔެފައެވެ.

ލިޔުންތެރިކަމުގެ ދާއިރާގައި ސްޓީލް ހޯދާފައިވާ ބައެއް ކާމިޔާބީތަކަށް ބަލާއިރު ސްޓީލްވަނީ އެމެރިކާގެ ނިއުޔޯކްޓައިމްސްގެ ހާޑް ކަވަރގައި ޖެހިޖެހިގެން 381 ހަފްތާގައި އެއްވަނަ މަގާމް ހާސިލްކޮށް ދުނިޔޭގެ ރެކޯޑްފޮތުން ޖާގަހޯދައިފައެވެ.އަދި ހަމައެހެންމެ 2002ވަނަ އަހަރު ފްރާންސްގެ ސަރުކާރުންވަނީ ލިޔުންތެރިކަމުގެ ދާއިރާގައި އެންމެ ފުންނާބު އުސްބޭފުޅުންގެ މާގާމުގެ ލިސްޓުގައި އޭނާގެ ނަންހިމަނައި އެކަމުގެ ޝަރަފް އަރުވާފައެވެ. އަދި މީގެ އިތުރުން ސްޓީލްވަނީ 2003ވަނަ އަހަރު ސެންފްރެސިސްކޯގައި އޭނާގެ އަމިއްލަ އާޓް ގެލެރީއެއް ހުޅުވާފައެވެ. އާންމުންގެ މެދުގައި ސްޓީލް ހޯދާފައިވާ މަޝްހުރުކަމުގެ ސަބަބުން ދުނިޔޭގެ ސެންޓް އުފައްދަ އެންމެ ބޮޑު އެއް ކުންފުނިކަމައްވާ “އެލިޒަބަތް އާރޑެން”އިންވަނީ ޑެނިއަލް މަރުކާގެ ސެންޓު ުއފެއްދުމަށް ސްޓީލްއާއެކު 2006ވަނަ އަހަރު އެއްބަަސްވުމެއްގައި ސޮއިކޮށްފައެވެ.

މިއަދުވެސް ދުނިޔޭގެ އެކި ކަންކޮޅުތަކުގައި 28 ބަހަކަށް އޭނާގެ ވާހަކަތައް ތަރުޖަމާކޮށްގެން ބޭނުންކުރާކަމީ އުފާކުރާކަމެއްކަމަށް ބުނާ ސްޓީލް މިހާރު ކުރަމުންދާ އުންމީދަކީ އޭނާއެކޭ އެއްފަދައިން އޭނާގެ ދަރިފުޅު “ބީޓްރިކްސް”ވެސް ލިޔުންތެރިކަމުގައި ފިޔަޖަހާތަން ދެކިލުމެވެ. ސްޓީލްގެ މަސައްކަތަށް ކަމިޔަބީއަސް އެދެމެވެ.

ނަމޫނާ ބައޮގްރަފީއެއް

އަވަސް ނަޒަރަކުން އައިޝަތު ނާޖީ

= އަހުމަދު އަރީފް =

18 އޭޕްރީލް 1966ވަނަ އަހަރު ދުނިޔޭގެ އަލިކަން ދެކެވަޑައިގެން އައިޝަތު ނާޖީ ނުވަތަ އާންމު ނަމުންނަމަ ނާޖީއަކީ ސ.މީދޫ ނާޖީގޭ އިބްރާހިމް ނާޖީއާއި ހަމައެރަށު އަސުރުމާގޭ އާމިނަތު ރާމިޒާއަށް ލިބުނު ދިހަކުދިންގެ ތެރެއިން ތިންވަނަ ކުއްޖާއެވެ. ސ.މީދޫ މަކްތަބުލް އަސްރިއްޔާއިން ގްރޭޑް 5އާ ހަމަޔަށް ތަޢުލީމު ހާޞިލު ކުރެއްވުމަށްފަހު އާއިލާއާއެކު މާލެބަދަލުވީ ރަނގަޅު ތަޢުލީމެއް ހޯދުމުގެ ހެއު ނިޔަތުގައެވެ. އެގޮތުން އިންގްލިޝް ޕްރިޕަރޭޓްރީ ސެކަންޑްރީ ސްކޫލު ނުވަތަ އީޕީ.އެސް.އެސް އިން ގްރޭޑް ދިހައަކާ ހަމަޔަށް ތައުލީމު ހާޞިލު ކުރެއްވިއެވެ.

ކުޑައިރުންސުރެ ލިޔުންތެރިކަމަށް ޝައުގުވެރިކަންހުންނަވާ އަދި މިފަންނުގައި މަސައްކަތް ކުރުމުގެ އުންމީދު ކުރަމުންދިޔަ ނާޖީ އެންމެ ފުރަތަމަ އަދާކުރައްވާފައިވަނީ ދިވެހިރާއްޖޭގެ އަޑުގެ ޖާނަލިސްޓް ޓްރޭނީއެއްގެ މަގާމެވެ. އެމަގާމްގައި ހުންނެވި ދުވަސްވަރުވެސް ނާޖީވަނީ އޭރު ދިވެހިރައްޖޭގައި ނުކުންނަމުންދިޔަ ނޫސްމަޖައްލާތަކަށް ތަފާތު އެކިއެކި ދާއިރާތަކުން ލިޔުއްވުންތައް ލިޔުއްވާފައެވެ. އެގޮތުން އެންމެ ފުރަތަމަ އެބޭފުޅާގެ ލިޔުއްވުމެއް ޝާއިރުކޮށްފައިވަނީ 1990ވަނަ އަހަރު ހަވީރު ނޫހުގައެވެ. އިޖުތިމާޢީ މައްސަލައަކަށް ލިޔުއްވި އެލިޔުއްވުން ވެގެން ދިޔައީ އެބޭފުޅާގެ ލިޔުންތެރިކަމުގެ ފަންނުގެ މައިދޮރާށި ހުޅުވިގެންދިޔަ ލިޔުއްވުމަކަށެވެ. ޤަވާއިދުން އެއްވެސް ނޫހަކަށް ނުވަތަ މަޖައްލާއަކަށް ނުލިޔުއްވި ނަމަވެސް އޭގެފަހުން ނާޖީވަނީ އާފަތިސް، މިއަދު، އަދި މީގެ އިތުރުން ދަރުމައަށް އެކިފަހަރުމަތިން ލިޔުއްވުންތައް ލިޔުއްވާފައެވެ. ލިޔުންތެރިކަމަށް ޝައުޤު އުފެދުނީ ކިހިނެއްތޯ ދެންނެވި ސުވާލުގެ ޖަވާބުގައި ހަވީރު ނޫސްފަދަ ލިޔުންތައް ކިޔަމުންގޮސް މީހުންގެ ލިޔުންތައް ފެނި ލިޔާހިތްވީކަމަށް ބުނުއްވާ އައިޝަތު ނާޖީ އެންމެ ލިޔުއްވާ ހިތްވަނީ މުޖުތަމަޢުގެ ކަންތައްތަކާ ގުޅޭގޮތުން ޢާންމުން ހޭލުންތެރިކުރުވާފަދަ ލިޔުއްވުންތަކެވެ.

އާދޭހެވެ! އަމީނިއްޔާ ސްކޫލުގެ ދިވެހި މުދައްރިސެއްގެ މަޤާމުގައި މިހާރު ވަޒީފާ އަދާކުރައްވަމުންދާ ނާޖީއަކީ ހަމައެކަނި ލިޔުންތެރިއެއް ނޫން. އަދި ކިއެއްތަ! މިހާރު އެއީ ޒިންމާދާރު މުދައްރިސެއްގެ އިތުރުން ގެވެހި އަނތްބެކެވެ. އަދި މިހާރު ކުރައްވަމުންދާ އުންމީދަކީ މީހާރަށްވުރެ ގިނައިން ލިޔުންތައް ލިޔުއްވުމެވެ. އަދި އެބޭފުޅާއެކޭ އެއްފަދައިން އެބޭފުޅާގެ ދަރިންނަކީވެސް މިފަންނުގައި ކުރިއަރައިގެންދާނެ ކުދިންނަށް ވުމެވެ.

ނަމުނާ ދަތުރުނާމާއެއް

ޒޯންމެޗުގެ ހަނދާންތަކުގެ ތެރެއިން…

އެއީ 2007ވަނަ އަހަރުގެ މޭމަހުގެ ކުރީކޮޅެވެ. އަހަންނާއި އަހަރެންގެ އެކުވެރިން ތަތްޔާރުވަމުންދިޔައީ ޒޯން ފުޓްބޯޅަ މުބާރާތުގެ ސެމިފައިނަލް މެޗު ބަލާލުމަށް ފ.ބިލެއްދޫއަށް ދިއުމަށެވެ. އެއީ މޫސުން ގޯސް ދުވަހެކެވެ. އުޑުމަތި ބަނަ، ވައިބާރު، ކަނޑު ގަދަ ދުވަހެކެވެ. ރަށުގެ ގިނަ އަދަދެއްގެ ރައްޔިތުން ފުރާން ތައްޔާރުވެގެން ބަނދަރުމައްޗަށް އެއްވަމުން ދިޔައެވެ. އަހަރެންވެސް މަޑުކޮށްލައިގެން ހުރީ ދާން ހަމަޖެހުނު އެކުވެރިން އަދި ހަމަނުވާތީއެވެ. އޭރު ގާތްގަނޑަކަށް ދެގަޑި ބައިވަނީއެވެ. ދޯނިތައް ފުރަން ހަމަޖެހިފައި އޮތީ ދެގަޑި ބައިގައި ކަމުން މީހުން ފުރާ ބަރާކޮށްގެން ރަށުފަޅުން ދެދޯނި ބޭރު ކޮށްފިއެވެ. މޫސުން ގޯސްކަމާއެކުވެސް މެޗުގެ ފޯރީގައި ބައިވެރިވެ ރަށު ޓީމަށް ހިތްވަރު ދިނުމުގެ ރޫޙުގައެވެ.

އައްޑިހަ މިހުންނާއެކު އަހަންނާއި އަހަރެންގެ އެކުވެރިން އެއްދޯންޏެއްގައި ރަށުފަޅުން ބޭރުކޮށްލީ ކޮޅިގަނޑެއްގެ ފެށުން އުދަރެހަށް ވެރިވެފައި ވަނިކޮށެވެ. އޭރު ގާތްގަނޑަކަށް ތިނެއް ޖަހަނީއެވެ. ދޯނި ފަޅުން ބޭރުކޮށްލީ ހޮޅިލާ ނަގަމުންދިޔަ ރާޅުތަކެއްގެ ތެރެއަށެވެ. އެރާޅުތަކުގެ ފޮނުގަނޑުގައި ދޯނީގެ ބަނޑުފިލާގަނޑު ޖެހިލިވަގުތު ދޯނީގައި ތިބި އެންމެން އެއްއަޑަކުން ހަޅޭއްލަވައިގަތެވެ. ފަރާތްފަރާތަށް ހެލެމުންދިޔަ ދޯނީގައި ތިބި އެންމެން ހަދާނެގޮތް ހުސްވެފައި ތިބި ކަހަލައެވެ. ނަގަމުންދިޔަ ބިޔަރާޅުތަކުގެ ޝިކާރައަކަށްވެގެން ތިބޭނެ ހިތްވަރެއް ނުލިބުނެވެ. އަހަރެމެން ދަތުރުކުރަމުންދިޔަ ދޯންޏަކީ މަސްދޯންޏެއްކަމުން ހިޔާވަހިކަމެއް ހޯދާނެ މާބޮޑު ޖާގައެއް ނެތެވެ. މެދުއުމުރުގެ އަންހެނުންކޮޅަކަށް ދޯނީގެ ގެގަޑުން ޖާގަ ދިނުމަށްފަހު ދޯނީގައި ދެންތިބި މީހުންތައް ވަތަށް ފައިބަން ފެށިއެވެ.

ދުވާ މަސްވަހުންނާއި، ވަތުގެ އަޑިން އަރަމުންދިޔަ ހޫނުއާވީގެ ވަސްގަނޑު ޖެހުމާއެކު އަހަރެންއޮތް ވަތާ އިންވެގެން ހުރި ވަތުން މީހަކު ހޮޑު ލާއަޑު އިވުނެވެ. ކަންތައް ގޯހުން ގޯހަށް ދާންފެށީ އެހިސާބުންނެވެ. ވަތުގައި ހިފި ނުބައިވަހާއެކު ދެންތިބި މީހުންތަކުގެ ތެރެއިން އެއްބަޔަކު ހޮޑުލާންފެށިއެވެ. އޭރުވެސް އަހަންނާއި އަހަރެންގެ ބައިވެރިން އެއްތަނަކަށް ގުޅަވެގެންތިބީއެވެ. ހީކަރުވާވަރުންނެވެ. އެއްބައިމީހުން ރޯއަޑުވެސް އިވެއެވެ. އެކަމަކު ކުރާނީވެސް ވަކި ކީތްހެއްޔެވެ؟ ދޯންޏަށް ބިންދަމުންދިޔަ ތޫނު ރާޅުތަކުގެ ސަބަބުން މައްޗަށް އަރަންކެރޭ ހަމައެކަކުވެސް ނެތެވެ.

ކުއްލިއަކަށް އިވުނު ބާރުއަޑާއެކު ހީވީ ދޯނީގެ ވަތުން ބައެއް ނައްޓައިގެން ދިޔަހެންނެވެ. ކަންވީވެސް ހަމަ އެހެންނެވެ. ބާރު ސްޕީޑުގައި ފެންތައް އަރަން ފެށިއެވެ. “ބިންދައިގެން އެދިޔައީ އިންޖީނާ އިންވެގެން އިންވަތުން ފިލައެކޭ” މީހަކުބުނަތީ އަޑުއިވުނެވެ. ސަހަރޯހީވީ އެހިސާބުންނެވެ. އެއީ އަހަރެމެން ތިބި ވަތާ އިންވެގެން އިން ވަތެވެ. “މިއަދު މިތިބީ މެޗުބެލިފައޭ” ބުނެ އަހަރެން އޮތްތަނުން ތެދުވީމެވެ. އޭރު ދޯނީގައި ތިބި ފަޅުވެރިން ކޮޅުކޮޅަށް ދުވާތަން ފެނެއެވެ. ހީވާގޮތުން ކޮންމެވެސް ބަޔަކާ ގުޅައިގެން ސަލާމަތްވާނެގޮތެއް ހޯދަމުން ދަނީއެވެ. މާގިނައިރު އެހެނެއް ނުހުރެވުނެވެ. ގާތުގައި އޮތް އަހަރެންގެ އެކުވެރިއަކު ހޮޑުލަވާތީ އުޅެންފަށައިފިއެވެ. ބާލިދީއެއް ނެތިއްޔާ ގަޔަށްވިޔަސް ލާނެކަން އެގުނެވެ. އެހެންހިތާ ބާލިދީއެއްގެންނަން ތެދުވިތަނާ މުޅިގަޔަށް ހޮޑު ދުއްވާލިއެވެ. “ކިހަދެރަކަމެކޭ”ބުނެ އަހަންނަށް އޭނަ ފޮޅާލެވުނެވެ. ވާނީވެސް އެހެންތާއެވެ. އެއޮތް ދުވިވަހަކުން މޭގަނޑު އަތައް ނައީ ހަމަ ކިރިޔާއެވެ.

އެހާލެއްގައި ގާތްގަނޑަކަށް ބައިގަޑިއިރެއްހާއިރު ވޭތުކުރަން ޖެހުނެވެ. ކުއްލިއަކަށް ތަންކޮޅެއް ކަނޑުމަޑުވިހެން ހީވިއެވެ. ދޯނީގެ ދުވެލި މަޑުވެ އިންޖީނުގެ އަޑު މަޑުވިހެން ހީވިއެވެ. އެވީގޮތެއް ބަލަންވެގެން ހޮޑުން ތަތްތެޅިފައިވާހާލު ވަތުން ބޭރަށް ބޯދިއްކޮށް ބަލާލިމެވެ. ކުޑަކޮށް ހިނިވެސް އައެވެ. އެކަމަކު މިގޮތް މާރަނގަޅޭވެސް ހިތަށް އެރިއެވެ. ފެންނަ ހިސާބުގައި ދޯނީގެ ކައްޕިވެސް ހުއްޓެވެ. ވީ ކީތްތޯ އަހާލުމުން އަތޮޅު ދޯނީގައި ކަފުޖަހައިގެން ރަށަށް ގެނައީކަން އެނގުނެވެ. ތެދެކެވެ. އަހަރެމެންނާއެކު ރަށުފަޅުން ބޭރުކުރި ދޯންޏެއްވެސް އޭރު ފަޅުގައި އަޅާފައި އޮތެވެ.

ބްލޮގް ހަދާކުދިންނަށް އެހީއެއް…..؛

މި ލިޔުންކޮޅާއެކު އެޓޭޗްކޮށްފައިވާ ސަލައިޑްތަކުގެ އެހީގައި ތިޔަކުދިންނަށް ވަރަށް ފަސޭހައިން ބްލޮގްއެއް ހަދާލެވިދާނެއެވެ. އެހެންކަމުން ބްލޮގް ހަދަން ޝައުގުވެރިވާކުދިން ތިރީގައިއެވާ ލިންކް ޑައުންލޯޑް ކޮއްލައްވާ…؛

CREATE A BLOG